By Dla jednych – kałamarnica, dla innych – trójnogi pająk. Dla wszystkich – ikona designu: Wyciskarka do cytryn Juicy Salif
W świecie designu niewiele obiektów budzi tak skrajne emocje jak wyciskarka do cytryn Juicy Salif, zaprojektowana przez Philippe’a Starcka dla włoskiej marki Alessi. Ta niezwykła konstrukcja, przypominająca coś między kałamarnicą a trójnogim pająkiem, stała się jednym z najbardziej rozpoznawalnych symboli współczesnego wzornictwa. Choć wielu zastanawia się, jak to możliwe, że tak nietypowy przedmiot zyskał status ikony, historia Juicy Salif pokazuje, że design to coś więcej niż tylko funkcjonalność.
Narodziny koncepcji
Legenda głosi, że pomysł na Juicy Salif zrodził się, gdy Philippe Starck przebywał na wakacjach we Włoszech i podczas posiłku w nadmorskiej restauracji, szkicował na serwetce.
Kiedy zauważył, że wyciskanie soku z cytryn to czynność, która choć powszechna, nie była dotąd obiektem innowacji designerskich, zaczął eksperymentować z formą. Tak powstała idea wyciskarki, która miałaby nie tylko służyć do wyciskania soku, ale również być wyrazistym elementem dekoracyjnym kuchni.
Forma ponad funkcję?
Juicy Salif, wyprodukowana po raz pierwszy w 1990 roku, natychmiast zwróciła uwagę swoją formą. Trzy długie, smukłe nogi podtrzymujące centralny element, przypominający ciało kałamarnicy, były czymś zupełnie nowym. Starck, znany z zamiłowania do łączenia sztuki z użytkowością, tym razem postawił jednak na projekt, który wielu uważało za bardziej rzeźbę niż narzędzie kuchenne. Krytycy zarzucali, że Juicy Salif jest mało funkcjonalna – że w rzeczywistości nie sprawdza się najlepiej jako wyciskarka. Jednak to właśnie ten paradoks stał się częścią jej fenomenu.
Ikona designu
Pomimo krytyki dotyczącej funkcjonalności, Juicy Salif zyskała status ikony designu. Dlaczego? Po pierwsze, to doskonały przykład na to, jak przedmiot codziennego użytku może stać się dziełem sztuki. Starck, projektując tę wyciskarkę, stworzył obiekt, który wykracza poza swoją podstawową funkcję. Wyciskarka ta stała się symbolem nowoczesnego wzornictwa, które nie musi być wyłącznie użytkowe – może również prowokować do myślenia, budzić emocje, a nawet zmieniać sposób, w jaki postrzegamy codzienne przedmioty.
Po drugie, Juicy Salif doskonale oddaje filozofię projektowania Philippe’a Starcka, który wierzy, że dobry design to taki, który wywołuje dyskusję i pozostawia ślad w umysłach ludzi. Dla jednych kałamarnica, dla innych trójnogi pająk – ta niejednoznaczność formy sprawia, że każdy, kto zobaczy Juicy Salif, ma na jej temat własne zdanie. W efekcie wyciskarka stała się nie tylko ikoną designu, ale również przedmiotem kolekcjonerskim, wystawianym w muzeach sztuki nowoczesnej na całym świecie.
Przekraczanie granic
Juicy Salif to przykład na to, że granice między sztuką a użytkowością mogą być płynne. Starck, tworząc coś tak nietypowego jak wyciskarka do cytryn w formie kałamarnicy, udowodnił, że design nie musi być jednowymiarowy. Może prowokować, inspirować, a przede wszystkim – być wyrazem osobistej wizji projektanta. Dzięki temu Juicy Salif, choć dla wielu niepraktyczna, stała się ikoną, która od ponad trzech dekad zachwyca i zaskakuje kolejne pokolenia miłośników designu.
Grafika wygenerowana przez Midjourney /imagine Juicy Salif–style raw–v 6.1–stylize 50
